Portal de Periódicos da CAPES

Prevalence and control of cardiovascular risk factors in Poland. Assumptions and objectives of the NATPOL 2011 Survey

2013; Via Medica; Volume: 71; Issue: 4 Linguagem: Polonês

10.5603/kp.2013.0066

1897-4279

Tomasz Zdrojewski, Marcin Rutkowski, Piotr Bandosz, Zbigniew Gaciong, Tadeusz Jędrzejczyk, Bogdan Solnica, Michał Pencina, Wojciech Drygas, Bogdan Wojtyniak, Tomasz Grodzicki, Jerzy Piwoński, Bogdan Wyrzykowski,

Nutrition and Health Studies

Wstęp: Choroby układu sercowo-naczyniowego (CVD) są główną przyczyną przedwczesnej umieralności w Polsce. Od 1991 r. umieralność spowodowana tymi schorzeniami w naszym kraju systematycznie maleje, jednak nadal pozostaje jedną z największych w Europie. Analiza wykonana z użyciem modelu epidemiologicznego IMPACT i danych pochodzących z badań przekrojowych prowadzonych w latach 1991–2005 wykazała, że umieralność spowodowana chorobą niedokrwienną serca w ostatnim 20-leciu zmniejszyła się głównie dzięki zmianom stylu życia Polaków (54% obserwowanej redukcji umieralności). Rozwój medycyny naprawczej także przyczynił się do redukcji liczby zgonów, choć w nieco mniejszym stopniu (37%). Dlatego bardzo istotna z punktu widzenia planowania polityki zdrowotnej państwa jest wiedza o rozpowszechnieniu zależnych od stylu życia czynników ryzyka CVD. Jeszcze ważniejsze są informacje o zmianach obciążenia populacji czynnikami ryzyka. Pozwoli to przewidywać przyszłe trendy umieralności, a także korzyści płynące z różnorodnych strategii populacyjnych w zakresie profilaktyki CVD. Ostatnie badanie przekrojowe dotyczące rozpowszechnienia czynników ryzyka CVD w populacji ogólnopolskiej przeprowadzono w latach 2005–2007, natomiast w 2011 r. zrealizowano badanie NATPOL 2011 będące najnowszym tego typu przedsięwzięciem w Polsce. Cel: Celem badania NATPOL 2011 była ocena rozpowszechnienia wybranych czynników ryzyka CVD, w tym nadciśnienia tętniczego, zaburzeń lipidowych i cukrzycy w Polsce na podstawie badania reprezentatywnej próby mieszkańców oraz określenie aktualnych trendów w tym zakresie. Przedmiotem niniejszej publikacji jest natomiast szczegółowe określenie metodologii badania. Metody: Projekt NATPOL 2011 zaplanowano jako badanie metodą reprezentacyjną. Grupę badaną stanowiła reprezentatywna dla populacji ogólnopolskiej próba 2413 dorosłych osób (zakres wieku 18–79 lat). W celu uzyskania próby zastosowano losowanie warstwowe z uwagi na miejsce zamieszkania, wiek i płeć. Próba była skupiona w wiązkach terytorialnych. Dobór próby był etapowy: I etap — losowanie gmin, II etap — losowanie wiązek w obrębie gmin i losowanie indywidualnych respondentów (wykonane przez MSWiA z operatu PESEL). U każdego badanego, który wyraził na to zgodę, przeprowadzono badanie kwestionariuszowe, pomiary ciśnienia tętniczego (3 pomiary podczas dwóch oddzielnych wizyt), pomiary antropometryczne. Pobrano także próbki krwi i moczu w celu wykonania oznaczeń biochemicznych [cholesterol całkowity w surowicy krwi; cholesterol frakcji LDL (wyliczony), HDL w surowicy krwi; triglicerydy na czczo w surowicy krwi; glukoza na czczo w osoczu krwi; sód i potas w surowicy krwi; kreatynina w surowicy krwi; insulina na czczo w surowicy krwi; białko C-reaktywne w surowicy krwi; aminotransferazy alaninowa i asparaginianowa w surowicy krwi; bilirubina w surowicy krwi; albumina w surowicy krwi; TSH, fT4 w surowicy krwi; albumina w moczu; kreatynina w moczu; sód i potas w moczu; NT- -proBNP w osoczu]. Prace terenowe były realizowane przez specjalnie przeszkolone pielęgniarki zamieszkujące w pobliżu wylosowanych wiązek terytorialnych. Głównym realizatorem badania był zespół Kliniki Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku. Badanie zrealizowano we współpracy z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym i Instytutem Kardiologii w Warszawie. Wyniki i wnioski: Listy zapraszające wysłano do 4420 potencjalnych uczestników badania. Spośród nich 786 osób było niedostępnych z powodu błędnego adresu, zmiany miejsca zamieszkania lub zgonu przed rozpoczęciem badania. Kolejne 661 osób bądź odmówiło udziału w badaniu, bądź pielęgniarkom nie udało się z nimi nawiązać kontaktu. Ostatecznie w badaniu wzięło udział 2413 osób, natomiast pełen zestaw badań, w tym próbki krwi i moczu, uzyskano w 2401 przypadkach, dlatego efektywność badania wyniosła 66,5%. Struktura próby zbadanej pod względem wieku i płci była niemal identyczna ze strukturą populacji polskiej z 2010 r. według GUS. Zakres nadanych wag wyniósł: 0,36–4,11.