Portal de Periódicos da CAPES

Wodopójki (Hydracarina) Pienin

1979; Volume: 24; Linguagem: Polonês

10.3161/00159301ff1979.24.4.097

2391-5846

Eugeniusz Biesiadka,

Botany and Plant Ecology Studies

W odopój k i (H ydracarina) P ie n in[Z 10 rysu n k am i i 5 tab ela m i w tek ście] W S T Ę P S y stem aty czn y ch b a d a ń nad H ydracarina w P ienin ach d o tą d nie prow ad zo n o .I s t niejące d an e są rozproszone i dotyczą w ystępow ania n a ty m teren ie 27 g atu n k ó w .N a j w ięcej, bo 19 g atu n k ó w z okolic C zorsztyna i K rościenka w ym ieniła K u p i s z e w s k a (1965) w p rac y pośw ięconej w odopójkom D unajca i P o p rad u .D uża rozbieżność w yników tej p ra c y z m oim i i b ra k m ateriałów dow odow ych um ożliw iających spraw dzenie o znaczeń spraw ia, że w yniki p ra c y K u p i s z e w s k i e j są mało w iarygodne.A u to rk a p o d ała k ilk a g atu n k ó w b a r dzo rzad k ich i o nie w pełni ustalonej pozycji system aty czn ej (Lebertia harnischi V i e t s , L .exuta K o e n i k e , L .rufipes K o e n i k e , L .glabra T h o r , L .salebrosa K o e n i k e ) bez ja k ie j kolw iek w skazów ki m orfologicznej.Do oznaczania służył jej zapew ne klucz V i e t s a (1936), k tó ry zre sztą w kilku m iejscach cy tu je.K lucz te n , m im o że je s t najlepszy z istn iejący ch d o tą d sy n te ty c zn y ch opracow ań E u ro p y Środkow ej, nie daje możliwości popraw n eg o o zn a czenia w iększości g atu n k ó w krajow ych (!), a w szczególności w odopójek fa u n y górskiej.U w aga ta odnosi się szczególnie do rodzajów : Lebertia, Torrenticola, Atractides i innych, nie p o d aw an y ch już je d n ak w p racy K u p i s z e w s k i e j .D la popraw nego oznaczenia w odo pójek z ty c h rodzajów niezbędna jest do b ra znajom ość lite ra tu ry podstaw ow ej (opisy g a tu n k ó w , rew izje) oraz dobre rozeznanie w całej faunie krajow ej i europejskiej.N ależy też podkreślić konieczność uprzedniego poznania fau n y nizinnej, w k tó re j o zn aczan iu w sp o m n ian y klucz V i e t s a je st bardziej p rz y d a tn y .A u to rk a nie w ym ieniła z D u n ajc a np.bardzo po spolitych Lebertia violacea V i e t s i Hygrobates nigrom aculatus L e b e r t , k tó ry c h w y stę pow anie av D u n ajcu stw ierdziłem tak że n a podstaw ie starszy ch zbiorów S c h e c i i t e l a , nie uw zględnionych je d n ak w niniejszej pracy .P o d ała n a to m ia st ja k o po sp o lite ta k ie g a tu n k i ja k Lebertia insignis N e u m a n i Atractides spinipes K o cn , k tó ry c h nie zn alazłem nie ty lk o w całych P ieninach, ale ta k ż e n a te re n ac h przyległych, p o n ad to nie stw ierd ziłem ich ta k ż e w e w sp o m n ianych ju ż zbiorach S c h e c h t e l a .Sądzę, że na p o d staw ie ta k szczegółowego w y jaśn ien ia m ożna w ykreślić z fau n y P ienin Lebertia insignis N e u m a n , A tractides spinipes K o c h i Medeopsis w illm anni ( V i e t s ) .7 http://rcin.org.pl 9 8 E. Biesiadka 2 W innych p racach (B i e s i a d k a 1972b , 1973, 1975) stw ierdzono w y stęp o w an ia w P ie n in ach dalszych 8 gatu n k ó w .Ł ącznie w ykazano w ięc z P ien in 27 g atu n k ó w w odopójek, co m ożna uznać za s ta n w yjściow y do obecnej p racy . Charakterystyka terenu i opisy stanowiskSzczegóły dotyczące tere n u b a d a ń zaw arte są w opracow aniu P a n c e r -K o t e j o w e j i Z a r z y c k i e g o (1976).W ty m m iejscu ograniczę się jedynie do om ówienia środow isk w odnych.Cały obecny system w odny P ienin jest pochodzenia rzecznego.Stanow i on część dorzecza D unajca, którego głów nym dopływ em w granicach P ienin je st B iałka T a trzań sk a stanow iąca zachodnią granicę P ienin Spiskich.W śród do pływ ów przew ażają p otoki m ałe, odznaczające się jed n a k dużym spadkiem .Z większych należy w ym ienić K rośnicę, M edziczankę z Ł ap szan k ą i G rajcarek z B iałą W odą. W sieci hydrograficznej P ienin należy też zwrócić uw agę n a liczne źródła dające początek potokom i źródła dolinne -głównie reokreny i lim nokreny.Istn iejące n a terenie P ienin w ody stojące są tak ż e pochodzenia rzecznego.Są to głównie starorzecza zlokalizowane przede w szystkim w dolinie D unajca, B iałki T atrzańskiej i K rośnicy.B adane środow iska w odne P ienin m ożna podzielić n a cztery g ru p y : rzeki, potoki, źródła i starorzecza.W badaniach n ad w odopójkam i najw iększą uw agę zwrócono n a potoki, poniew aż stanow ią one najisto tn iejszy elem ent sieci wodnej k rajo b razu górskiego i najw ażniejsze środowisko życia w odopójek górskich.Niżej przedstaw iam w ykaz stanow isk i ich k ró tk ą c h a ra k te ry sty k ę . R zeki1. D unajec w K rościenku, w ysokość 420 m n.p .m .(najniżej położony p u n k t n a te re nie P ienin).D obrze rozw inięte szerokie zastoiska przy