Portal de Periódicos da CAPES

L. Stilma, De school met den bijbel in historisch-pedagogisch perspectief. Ontstaan en voortbestaan van het protestants-christelijk lager onderwijs in Nederland

1989; Utrecht University Library Open Access Journals (Publishing Services); Volume: 104; Issue: 2 Linguagem: Holandês

10.18352/bmgn-lchr.3095

2211-2898

E.P. de Booy,

RECENSIESvan Bath op de marken zonder rekening te houden met de kritiek die Heringa daarop had voor zover het de marken in Drenthe betrof.Ook gebruikt Demoed de begrippen marken en markgenootschappen door elkaar in tegenstelling tot Heringa die onder marke het territoir van de buurschap verstaat, het gemeenschappelijk gebruikte deel daarvan als buurmarke aanduidt en voor de organisatie de termen marke-organisatie of markgenootschap reserveert.Ten tweede: in het verhaal van Demoed wordt met behulp van kaarten en cijfermateriaal een duidelijk beeld geschetst van de voortgang van de markeverdeling, maar de mensen van vlees en bloed blijven in dat verhaal op de achtergrond.Dat de ongewaarden, de gebruikers van de gemeenschappelijke gronden die geen eigendomsrechten konden doen gelden, de voortschrijdende markeverdel ingen als een levensgevaarlijke ontwikkeling hebben gezien, is onderbel icht.Daar was in de geraadpleegde bronnen wel het een en ander over te vinden geweest.Zo bevat het huisarchief Twickel een voorlopig verslag van werkzaamheden opgesteld door de markerichter J. Dijk in 1838 over de verdeling van de marke Woolde, waarin melding wordt gemaakt van sterke tegenstand en demonstraties van de kant van de ongewaarden.Direct nadat de werkzaamheden waren aangevangen was de 'schamele gemeente' in beweging gekomen.Dijk schrijft dat er 'eenen algemeenen kreet' onder het volk opging: 'Nu wil men ons het veld ontnemen, nu zullen wij en ons vee van honger moeten omkomen;... '.De ongewaarden, waarbij zich ook gewaarden voegden, vergaderden gezamenlijk en stuurden een afvaardiging naar de markerichter met de boodschap dat zij geen deling van de marke wensten en eisten dat de werkzaamheden onmiddellijk zouden worden gestaakt.Die bezending, klaagt Dijk, kwam 's avonds na tien uur.Hij toonde weinig begrip voor de 'geest van tegenwerking tegen de heilzame bedoelingen van het Gouvernement'.Bijna anderhalve eeuw later had van de geschiedschrijver iets meer aandacht voor de zorgen van de 'schamele gemeente' verwacht mogen worden.