Portal de Periódicos da CAPES

Th. Coppens, Hortense. De vergeten koningin<br/>P. Rem, G. Sanders (ed.), Lodewijk Napoleon. Aan het hof van onze eerste koning, 1806-1810

2008; Utrecht University Library Open Access Journals (Publishing Services); Volume: 123; Issue: 1 Linguagem: Holandês

10.18352/bmgn-lchr.6743

2211-2898

A.J.C.M. Gabriëls,

Historical Studies and Socio-cultural Analysis

Nimmer heb ik zo'n prachtig geschreven en goed historisch onderlegd boek gelezen als Hortense (de eerste koningin van Nederland).De beschrijvingen in het boek zijn zo prachtig, je waant jezelf in die tijd.Het is ook daarom dat het zo ontzettend moeilijk is om het boek af en toe weg te leggen.'Aldus oordeelde in januari 2007 een lezeres uit Oss op de website van Bol.com over de recente biografie van Thera Coppens.En zij was beslist niet de enige die door dit boek werd gegrepen, want al binnen enkele weken na publicatie bleek een tweede druk noodzakelijk.Dat Coppens zovelen laat kennismaken met een 'vergeten koningin' uit een bij een het grote publiek weinig bekend tijdvak, verdient zonder meer alle lof.De behoefte van dat publiek aan boeiende verhalen over het verleden lijkt alleen maar toe te nemen, en de veelbewogen levensgeschiedenis van Hortense de Beauharnais, de echtgenote van 'onze eerste koning' Lodewijk Napoleon, kan daarin dus uitstekend voorzien.Maar heiligt het doel daarbij alle middelen?Of beter: hoever kan een auteur gaan bij het aantrekkelijk en toegankelijk maken van het verleden om in de ogen van de historische wetenschap nog genade te vinden?In het geval van Coppens' Hortense zou men misschien nog kunnen heenstappen over wat Jan Blokker in zijn recensie in NRC Handelsblad (1-12-2006) aanduidde als 'de stijl van een klassieke roman voor rijpere meisjes' waarin het boek is geschreven.Hoewel moet worden toegegeven dat de lankmoedigheid van de lezer wel tot het uiterste op de proef wordt gesteld met zo'n 550 bladzijden vol zinnen als 'Hortense miste de kracht om zich tegen zijn omhelzing te verzetten, ze liet zijn liefde, die even de schijn van bestendigheid had, over zich heen komen', of 'Ondanks de hitte van de zon die tegen de half gesloten luiken brandde, was er een bevroren gevoel in haar', of 'Hortense beleefde de naar binnen gekeerde liefde van het moederschap: veilig in haar lichaam besloten kon niets de band tussen haar en haar kind nog beïnvloeden.'Waar Coppens de grens tussen geschiedwetenschap en bellettrie, tussen biografie en vie romancée echter definitief overschrijdt, is in haar streven zich volledig te vereenzelvigen met haar hoofdpersoondie ook echt haar heldin is en in haar poging Hortenses leefwereld zo tastbaar mogelijk te verbeelden.Weliswaar heeft Coppens daartoe in vele archieven en bibliotheken onderzoek verricht, maar met de daar aangetroffen bronnen gaat zij nogal vrijmoedig om, terwijl er van een consequente en adequate annotatie geen sprake is.Overigens bevat het boek, ondanks alle naspeuringen, juist voor Hortenses vier jaren als koningin van Nederland helemaal niets nieuws.Uiteindelijk hebben Coppens streven naar empathie en evocatie er niet voor kunnen zorgen dat Hortense samenvalt met haar tijd en haar omgeving.De haar toegedachte gevoelens en opvattingen doen anachronistisch aan, terwijl het Napoleontische Frankrijk ons wordt getoond door een Hollandse bril met heel dikke glazen.Een realistischer en vooral tastbaarder indruk van Hortenses tijd en omgeving kregen degenen die tussen