Portal de Periódicos da CAPES

Modeling Walking Behavior in Cities Based on Street Network and Land-Use Characteristics: The Case of İstanbul

2013; Middle East Technical University; Volume: 30; Issue: 02 Linguagem: Turco

10.4305/metu.jfa.2013.2.2

0258-5316

Ayşe Özbil Torun,

Transportation Planning and Optimization

Kentsel bicimin yaya hareketi uzerine olan etkilerini inceleyen arastirmalar yapilasmis cevreyi oznel degerlerle olcumlemekte, fiziksel cevrenin nesnel degerlendirmesinde yetersiz kalmaktadir. Bunun baslica nedeni ulasim ve kent plancilarinin yaygin olarak kullandiklari kentsel bicim olcutlerinin, kaldirim olculeri ve tasarimi, bina cephelerinin kalitesi ya da mevcut cevresel konfor duzeyi gibi cogunlukla fiziksel cevrenin yerel niteligi ile sinirli degiskenleri icermesidir. Ancak cevresel etmenler gercekte tum bir bolgenin –mahalle, semt veya sehir– ozelligi ya da niteligi ile dogrudan iliskilidir. Mevcut kent dokusunun mekansal ve yapisal ozelliklerini goz ardi eden istatistiksel hesaplamalar yanlis sonuclar dogurmaktadir. Ayrica, bu tur cevresel etmenlerin kullanildigi calismalardan cikan bulgularin yurunebilir kentlerin olusturulmasi icin gerekli tasarim ilkelerine donusturulmesi de guctur. Bu calisma, yerel ve algisal etmenlerin yanisira fiziksel cevrenin mekansal ve yapisal niteliklerinin de yurume davranisini sekillendirmede onemli rol oynadigi onerimine dayanmaktadir. Bu calismanin amaci kentsel yol agi duzenlenisi, arazi kullanim sekilleri ve yaya dolasim yogunluklari arasindaki iliskiyi ortaya koymaktir. Bu amac dogrultusunda Istanbul’da uc farkli alan belirlenerek analiz edilerek yaya dagilimini aciklamaya yonelik istatistiksel modeller gelistirilmistir. Modellerde parsel olcegindeki arazi kullanim degerlerinin yani sira kentsel yol agini ayrintili ve nesnel olarak olcebilen yol-parcasi olcekli (road segment-based) baglantililik (street connectivity) olcutleri de kullanilmistir. Bu olcutlerden Metrik Erisim, belirli bir yurume capi icinde erisilebilen yol agi uzunlugunu olcer. Acisal Erisim ise belirli sayidaki acisal degisim dahilinde erisilebilen yol agi uzunlugunu olcer. Modellerin sonuclari, hem arazi kullaniminin hem de yol agi duzeninin kentsel alandaki yaya yogunluklarinin dagilimini onemli olcude etkiledigini gostermektedir. Calismanin ciktilari bir kac acidan onem tasimaktadir. Hem yol agi tasarimini hem de yogunlugunu goz onune alan baglantililik olcutlerine odaklanan bu calisma, kentsel yol aginin yaya hareketi uzerine olan etkisini olcmeye yonelik mevcut calismalari butunlemektedir. Ayrica gelistirilen modeller, arazi kullanim oruntusunun yaya hareketi uzerindeki etkilerini aciga cikarmaktadirlar. Sonuclar, belirli bir alandaki ortalama yaya hareketi yogunlugunun belirlenmesinde arazi kullaniminin onemli bir rol oynadigini, buna karsin mekansal duzenin bir alandaki yaya hareketinin dagilimini belirlemede daha onemli bir etken oldugunu ortaya koymaktadir. Kentsel tasarim ve kentsel imar planlarinin uzun vadeli etkilerini olcmekte yararli olacak bu modeller surdurulebilir kentlesme icin buyuk onem tasimaktadir.