VARÍOLA, TABACO E SISTEMAS ATLÂNTICOS: As causas da ascensão da Costa da Mina e queda de Angola no comércio negreiro na segunda metade do século XVII
2016; Linguagem: Português
ISSN
1984-6169
AutoresLeonardo Dallacqua de Carvalho, Wesley Dartagnan Salles,
Tópico(s)Colonialism, slavery, and trade
ResumoEste artigo procura explicar as causas do surgimento da Costa da Mina no comercio negreiro do seculo XVII e o concomitante enfraquecimento de Angola. A pesquisa buscou aliar os metodos de historia economica e historia das ciencias e da saude para responder as questoes sobre os porques de haver uma mudanca de direcao no trafico negreiro. Por meio desse metodo, entendemos que o enfraquecimento de Luanda como principal porto negreiro ocorre em dois planos, o surto de bexiga (variola) no final do seculo XVII e a quebra do monopolio no trato que os portugueses detinham ate entao. Parte da historiografia procura dar exclusividade a doenca colocando-a como fator preponderante na queda da regiao. A Costa da Mina teria entrado no comercio aproveitando-se do espaco deixado pelos angolanos. Outro vies explicativo e o da mudanca de interesses dos produtores de tabaco brasileiro, que passou a comprar progressivamente da regiao do Golfo do Benim. Ocorre que entedemos outro padrao de comercio realizado na Costa da Mina, portanto, concluimos que nao foi apenas uma “substituicao” e sim um modo diferente e que era organizado pelos ingleses e holandeses, ao qual Peter Emmer denominou de “Sistema Atlântico”. Esta seria a causa estrutural do câmbio de direcao dos traficantes negreiros, isto e, um esboco de capitalismo que reestrutura as hegemonias europeias e, por consequencia, o comercio colonial. Palavras-chave : Trafico negreiro. Variola. Costa da Mina. Angola Resumen Este artigo procura explicar las causas del surgimento de la Costa da Mina en el comercio de esclavos del siglo XVII relacionandolo a la crisis de Angola. La investigacion busco vicular los metodos de la historia economica y los de la historia de las ciencias y de la salud para responder las cuestiones relativas al cambio de direccion em el comercio negrero. Por medio de esa metodologia, llegamos a conocer que el enflaquecimiento de Luanda como principal porto negrero ocurre en dos planos, la epidemia de la vejiga (variola) al final del siglo XVII y la quiebra del monopolio que los portugueses controlaban. Parte de la historiografia procura dar exclusividade a la enfermedad colocandola como factor preponderante para la crisis de la region. La Costa da Mina habia entrado em el comercio aprovechandose del vacio dejado por los angolanos. Otro lado explica la causa por el cambio operado en los intereses de los productores de tabaco brasileiro, que pasaron a comprar de la region del Golfo do Benin. Entendemos otro padron que explica el traslado del comercio para la Costa da Mina. Concluimos que no fue apenas uma “substitucion” y si un modo diferente de organizacion de los ingleses y holandeses, al cual Peter Emmer denomino “Sistema Atlântico”. Esta seria la causa de esse cambio estructural, el proyecto capitalista que reestrutura las hegemonias europeas y, por consiguiente, el comercio colonial. Palabras claves: Trafico negreiro. Variola. Costa da Mina. Angola Abstract This article sought to explain the causes of the emergence of the Costa da Mina in the slave trade of seventeenth century and the concomitant weakening of Angola.The research aimed to evaluate the methods of economic history and history of science and health to answer questions about the reasons there is a change of direction in the slave trade. Through this method, we understand that the Luanda weakening as the main slave port takes place on two planes, the bladder outbreak (smallpox) in the late seventeenth century and the monopoly of the break in the tract that the Portuguese held until then. Part of historiography seeks to give exclusivity to the disease placing it as a major factor in the decline of the region. The Mina Coast would have entered the market taking advantage of the space left by Angolans. Another explanatory bias is the change of interests of Brazilian tobacco farmers who went to buy progressively from Benin Gulf region. It happens that we understand other trade pattern held in Costa da Mina therefore concluded that it was not just a “replacement”, but a different way and it was organized by the British and Dutch, to which Peter Emmer called “Atlantic System”. This would be the root cause of the direction of exchange of slave traffickers, ie capitalism draft restructuring European hegemony and, consequently, the colonial trade. Keywords: Slave trade. Smallpox. Costa da Mina. Angola
Referência(s)