Portal de Periódicos da CAPES

Prelımınary Survey Results On 2006–2007 Colony Losses In Turkey

2007; Volume: 07; Issue: 3 Linguagem: Turco

2687-5594

Tuğrul Giray, İrfan Kandemi̇r, Ahmet İnci, Devrim Oskay, Mehmet Ali Döke, Meral Kence, Aykut Kence,

Mycotoxins in Agriculture and Food

Turkiye’de 2007 basinda aricilarin bildirmege basladigi yuksek kovan kayiplarini arastirmak uzere bir anket calismasi duzenlenmistir. Bu anketle daha once ABD’de kovan kayiplarini arastirmak uzere duzenlenen anketin sonuclari da gozonune alinarak gecmis yillar ve bu yil gorulen kayiplar karsilastirilmistir. Bu yil gecen yillara gore istatistiki anlamli bir koloni kaybi anketlerde bildirilmistir. 2006–2007 ortalamasi % 43, 2005 ortalamasi % 10, 2004 ve 2003 ortalamasi % 10 altinda olarak bulunmustur (Sekil 1). Aricilarin 2003, 2004 ve 2005 kayiplari birbiri ile oranli iken 2006–2007 kayiplari aricinin onceki kislatma basarisi ile alakasiz bulunmustur (bkz. Tablo 1). Bu sonuclar aricilarin besleme, kovan yonetimi gibi konularda farkli yaklasimlarinin kovan kaybi ile ilgisi olmadigi kanisini desteklemektedir. Koloni kayiplarinin dagilimi incelendiginde olaganustu kayiplarin uc bolgede toplandigi gorulmektedir (Sekil 2): Bati Akdeniz (Mugla, Marmaris), Guney Dogu Anadolu (Hatay, Diyarbakir), Kuzey Dogu Anadolu ve Karadeniz’in dogu kiyisi (Artvin, Ardahan, Trabzon, Rize, Giresun). Bu dagilim yorelerde aricilarin belirttigi anormal iklim kosullarini isaret etmekle birlikte komsu bolgelerde kayiplarin olmamasi yerel baska bilinmeyen etkenlerin onemli olduguna isaret ediyor. Olaganustu hava kosullarina karsi aricilara ozel meteoroloji raporlarinin hazirlanmasi aricilarin hazirlikli olmasini saglayacagindan onemli olabilir. Diger bilinmeyen etmenler tarimda kullanilan kimyasal maddeler veya bilinmeyen yeni hastaliklar olabilir. Ari kayiplarinin bulundugu bolgeler ve bunun disindaki bolgelerin ve buralardan alinacak orneklerin sistemli olarak incelenmesi bilinmeyen etmenleri bulmak icin onemli olabilir. Sonuclarin iyi bir yonu suphelenilenin aksine aricilik girdilerinin olumlerle ilgili gorunmemesidir. Kullanilan ana arilarin kaynagi, ariya verilen kek ve diger besin tipi ve kaynagi, bilinen hastaliklar ve bunlara karsi kullanilan ilaclar, kullanilan temel petek kaynaklari olumlerle alakali bulunmamistir. Turkiye’deki kovan kayiplari ABD’de gorulen Koloni Cokme Bozuklugu’ndan farkli bulunmustur. Đncelenen 80 ankette yalniz 16 yanit Koloni Cokme Bozuklugu belirtileri ile uyumlu bulunmustur. Koloni Cokme Bozuklugu kovanlarda ari sayisinin bir hafta gibi kisa bir zamanda azalmasi, bu sirada kovanda yavru miktarinin azalmamasi, cogu kez ana ari ve bir avuc kadar arinin kovanda kalmasi, buna ragmen kovanlarda balin kalmasi ve mum guvesi gibi parazitlerin kovanlarda gorulmemesi olarak ozetlenebilir. Bu gozlemlerin yapildigi az sayida anket genele dagilmamis, yalniz Rize ve Ardahan’dan gelmistir. Onemli ve umut verici bir bulgu yerli ari irklarindan (Anadolu, Suriye, Mugla ve Trakya arilari), ve yerli arilarla melezlenmis Kafkas irkindan arilarin, Artvin ve Ardahan disinda %20’nin altinda kayba ugramasidir (Sekil 3). Yoresi disinda kullanilan saf Kafkas ve Avrupa kokenli arilar en cok kayba ugramislardir. Bu sonuc Turkiye’ye disardan ari getirilmesini yasaklama uygulamasinin yerinde oldugunu da gostermektedir. Koloni kayiplarinin nedenleri arastirilirken yerli ari irklarini secerek aricilarin biraz olsun bu kayiplari azaltabileceklerini dusunmekteyiz.