Portal de Periódicos da CAPES

Pinkes Warsze – Kronika Warszawy

2014; Issue: 10 Linguagem: Polonês

10.32927/zzsim.533

2657-3571

Adam Kopciowski,

Language and Culture

Wydana w 1955 r. w Argentynie księga pamięci Warszawy zatytułowana Kronika Warszawy powstała z inicjatywy powstałego dziesięć lat wcześniej Ziomkostwa Warszawy i Okolic w Argentynie (Landslajt-Farajn fun Warsze un Umgegnt in Argentine). Współwydawcą księgi jest argentyński oddziału lewicowego JiKuF, czyli Żydowskiej Ligi Kultury (Jidiszer Kultur Farband), natomiast przewodniczącym zespołu redakcyjnego był pisarz i dziennikarz Pinie Kac. Całość księgi spisano w języku jidysz. Treść dzieła podzielono na siedem części, w których znalazły się teksty poświęcone historii Żydów w Warszawie do 1939 r., tworzonej przez nich kulturze (literatura, teatr, muzyka, malarstwo, folklor), okresowi okupacji i powojennemu oraz dziejom ziomkostwom warszawskim w Argentynie, Stanach Zjednoczonych i Brazylii. Ostatnią część stanowią nekrologi. Podobnie jak w innych tego typu publikacjach, na zawartość księgi pamięci Warszawy złożyły się materiały zróżnicowane zarówno pod względem ich charakteru gatunkowego, jak i proweniencji. Oprócz opracowań natury historycznej znalazły się w niej teksty literackie, poezja, wspomnienia, relacje, biogramy oraz materiały źródłowe. Reprezentują one rozmaity poziom merytoryczny i literacki – od solidnych, opatrzonych aparatem naukowym opracowań autorstwa profesjonalnych badaczy po mniej lub bardziej udaną, a często na wskroś amatorską publicystykę. Z punktu widzenia współczesnego badacza Zagłady wydana w 1955 r. w Buenos Aires księga pamięci Warszawy nie przedstawia większej wartości poznawczej. Większość zawartych w niej opracowań i relacji zaczerpnięto z opublikowanych wcześniej prac lub ze zbiorów Archiwum ŻIH. Księga jest bez wątpienia specyficznym świadectwem czasu, naznaczonym silnym, wybitnie lewicowym piętnem ideologicznym. W treści rozdziału poświęconego okupacji wyraźnie zauważalne jest nieproporcjonalne rozłożenie akcentów, dominacja wątków dotyczących ruchu oporu i powstania w getcie (z podkreśleniem szczególnej roli komunistów w tych wydarzeniach), kosztem tematyki martyrologicznej, a zwłaszcza codzienności i warunków życia w warszawskiej dzielnicy zamkniętej.