Portal de Periódicos da CAPES

DOĞUM VE KORUYUCULUK İLE İLİŞKİLİ FİBULA-İĞNE KULLANIMI

2021; Linguagem: Turco

10.22520/tubaar2020.27.008

2667-5005

Emre Erdan, Gül Tuğçe TOPRAK, Elif SIDAL,

Ottoman and Turkish Studies

Kadınlar, içgüdüsel olarak hamilelik, doğum ve sonrasında tarih boyunca koruyucu bir rol oynamışlardır. Bu bağlamda kadınlar, hamilelikte ve doğumdan sonra bebeklerini kötü ruhlardan koruduğuna inandıkları ilahi varlıklara apotropaik yaklaşımlar sergilemişlerdir. Bu çalışma, fibulaların kadınlarla, batıl inançlarla ve doğumla ilişkisini açıklamayı amaçlamaktadır. İlk uygulamalar, fibula gibi işlev gören iğnelerin kadınlar ve tanrıçalar tarafından benzer inançlar bağlamında kullanıldığı bilinen Yakın Doğu toplumlarında ortaya çıkmaktadır. Muhtemelen fibulaların ve iğnelerin koruyucu yönleri hakkındaki inanç, kültürleşme veya göç gibi faktörlerin bir sonucu olarak, özellikle MÖ 1. binyılda Batı toplumlarının dini geleneklerine de yansımaya başlamıştır. Burada da nesnelerin özellikle doğumla ilgili olarak tanrıçaların kutsal alanlarına sunulduğu görülmektedir. Yazıtlardan ve tasvirlerden de anlaşılacağı üzere fibulalar ve iğneler çoğunlukla tanrıçaların kimlikleriyle ilişkilendirilmiştir. Çalışmamız kapsamında Yakın Doğu'da Lamaštu-Pazuzu ve Batı Anadolu'dan İtalya'ya doğurganlığı temsil eden tanrıçalar ile fibula ve iğnelerin ilişkileri incelenmiştir. Bu bağlamda, günümüzde devam eden fibulaların ve iğnelerin kötü ruhlara karşı koruyucu bir nesne olduğu inancı açıklanmıştır.