Portal de Periódicos da CAPES

Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinde Genotip ve Çevrenin Tane Verimi ve Bazı Kalite Özellikleri Üzerine Etkisinin Temel Bileşen ve GGE Biplot Analizleri ile Değerlendirilmesi

2021; Volume: 24; Issue: 5 Linguagem: Turco

10.18016/ksutarimdoga.vi.845127

2619-9149

Turhan Kahraman, Hüseyin Güngör, İrfan Öztürk, İlker YÜCE, Ziya DUMLUPINAR,

Genetic Mapping and Diversity in Plants and Animals

Bu çalışma, beş ekmeklik buğday genotipi (Pehlivan, Aldane, Selimiye, Gelibolu ve Bereket) ve üç ileri hatta (TE-5843, TE-5427 ve TE-5857) tane verimi ve bazı kalite kriterleri üzerine genotip x çevre interaksiyonunun etkilerini temel bileşen ve biplot analizi ile değerlendirmek amacıyla, 2010-11, 2011-12 ve 2012-13 ürün yıllarında Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ lokasyonlarında (toplam dokuz farklı çevrede) yürütülmüştür. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada tane verimi (TV), bin tane ağırlığı (BinTA), hektolitre ağırlığı (HL), protein oranı (PO), gluten oranı (GO), gluten indeksi (GI) ve zeleny sedimentasyon (ZS) özellikleri incelenmiştir. Genotip, çevre ve genotip x çevre interaksiyonları incelenen tüm özellikler bakımından istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre genotiplere ait en düşük, en yüksek ve ortalama TV 598.5-708.3 (661.6) kg da-1, BinTA 35.3-46.5 (40.7) g, HL 80.4-83.3 (82.2) kg/hl, PO % 10.9-12.6 (11.7), GO % 28.1-36.5 (33.0), GI % 62.9-94.2 (85.1), ZS ise 38.4-56.2 (47.6) ml olarak belirlenmiştir. Çevre ortalamalarına göre en yüksek TV (708.3 kg da-1) Bereket çeşidinden, BinTA (46.48 g) Pehlivan çeşidinden, PO (% 12.60) ve ZS (56.22 ml) Aldane çeşidinden, HL (83.27 kg hl-1) Selimiye çeşidinden, GO (% 36.50) TE-5427 genotipinden ve GI (% 94.21) ise TE-5857 genotipinden elde edilmiştir. Temel bileşenler biplot analizleri (PCA) incelenen özelleklikler ile genotipler arasındaki ilişkileri % 86.1 oranında açıklamıştır. Buna göre TV ve PO arasında ise negatif bir kolelasyon belirlenmiştir. Tane veriminde GGE biplot analizleri genotip + genotip x çevre ilişkisini % 72.07 oranında açıklamıştır. Tane verimine göre üç mega çevre oluşmuş, Bereket ile Gelibolu çeşitleri altı çevrenin yer aldığı en büyük mega çevrede yer alarak öne çıkan çeşitler olmuşlardır.