Portal de Periódicos da CAPES

Susceptibility of Sunn pest in overwintered adults and new generation to eight insecticide groups of IRAC

2023; Volume: 43; Issue: 3 Linguagem: Persa

10.61186/jesi.43.3.5

3004-3859

Hassan Javadipouya, O. Valizadegan, َAziz Sheikhigarjan,

Hemiptera Insect Studies

گندم مهمترین محصول راهبردی در ایران و دنیا است که سن گندم (Hemiptera: Scutelleridae)Eurygaster integriceps Puton سالانه خسارت فراوانی به آن وارد می‌نماید. در حال حاضر در ایران و سایر کشورهای آلوده به این آفت، دو گروه از حشره‌کش‌های ایراک (IRAC: Insecticide Resistance Action Committee) شامل پایرتیروئیدها و ترکیبات فسفره آلی علیه سن گندم استفاده می‌شود. در این تحقیق، حشره‌کش‌های مختلف از هشت گروه حشره‌کشی ایراک، انتخاب و علیه سن بالغ زمستان‌گذران و سن بالدار نسل جدید، در زیست‌سنجی تماسی بکار رفتند. نتایج حاصل نشان داد که در میان حشره‌کش‌های مورد آزمایش، دلتامترین (93/2 میلی‌گرم ماده‌ی موثره بر لیتر LC50:) از گروه پایروتروئیدها، سمی‌ترین ترکیب شیمیایی علیه سن بالغ زمستان گذران بصورت تماسی است و فنیتروتیون (4/19 میلی‌گرم ماده‌ی موثره بر لیتر LC50:) در رتبه دوم قرار داشت. اما در مرحله سن بالدار نسل جدید، هر دو حشره‌کش در 72 ساعت بعد از تماس در یک گروه جای گرفتند (6/4 – 4 میلی‌گرم ماده‌ی موثره بر لیتر LC50:). ادامه‌ی بررسی‌ها مشخص کرد که در میان حشره‌کش‌های نئونیکوتینوئیدی، تیامتوکسام می‌تواند از لحاظ سمیت تماسی در رتبه‌ی بعدی قرار گیرد. مقایسه‌ی تلفات حشره‌کش‌های مختلف در غلظت‌های بالا (20000 - 60 میلی‌گرم بر لیتر) از فرمولاسیون‌های تجاری نشان داد که حشره‌کش‌های دلتامترین و فنیتروتیون روی هر دو فرم سن گندم، تلفات 90 تا 100 درصدی را داشتند. حشره‌کش‌های جدید اسپیروتترامات، فلونیکامید و کلرانترانیلی‌پرول، تلفات قابل قبولی در 72 ساعت تماس روی سن بالغ زمستان‌گذران و سن بالدار نسل جدید نداشتند (43 –3/3 درصد). بنابراین اغلب حشره‌کش‌های جدید مورد آزمایش برای کنترل شیمیایی سن گندم اثربخشی قابل قبولی نداشته و تنها تیامتوکسام می‌تواند در سطح مزرعه‌ روی سن گندم مطالعه شود.