Portal de Periódicos da CAPES

Wiek ruchów tektonicznych w strefie dyslokacyjnej Poznań-Kalisz, monoklina przedsudecka

2000; Volume: 48; Issue: 9 Linguagem: Polonês

2299-002X

Krzysztof Kwolek,

Geotechnical and Mining Engineering

Strefa dyslokacyjna Poznan–Kalisz (SDP–K) nalezy do glownych mezozoicznych struktur tektonicznych wystepujących na obszarze monokliny przedsudeckiej i jest obiektem prac poszukiwawczych za weglowodorami, trwających z roznym nasileniem od polowy lat 70. Obecnie prace te prowadzone są przy uzyciu najnowszych technologii, w tym sejsmiki trojwymiarowej. Odcinek miedzy Solcem a Jarocinem zostal objety badaniami sejsmicznymi 3D, ktore wykazaly, ze strefa ta nie stracila na perspektywiczności. Badania te dostarczyly olbrzymiej ilości danych, ktore w polączeniu z wynikami dodatkowych otworow wiertniczych z lat 1985–1998 upowazniają do aktualizacji niektorych zagadnien dotyczących budowy geologicznej SDP–K i jej genezy. Jednym z takich zagadnien jest problematyka wieku ruchow tektonicznych, ktore przyczynily sie do powstania tej strefy. Dla zbadania historii rozwoju tektonicznego SDP–K posluzono sie analizą tempa depozycji osadow, wybierając takie rejony, w ktorych odwiercono najwiekszą ilośc otworow wiertniczych dających sie polączyc w linie usytuowane poprzeczne do jej osi. Z uwagi na znaczące upady wastw oraz krzywizny odwiertow miązszości zmierzone w otworach wiertniczych przeliczono na rzeczywiste, po uprzednim zweryfikowaniu i ujednoliceniu litostratygrafii utworow mezozoicznych, glownie środkowego i gornego triasu. Stwierdzono, ze inicjacja formowania sie SDP–K miala miejsce prawdopodobnie juz we wczesnym kajprze, a niewątpliwie w dolnej serii gipsowej. Jej rozwoj trwal do schylku dolnej jury i odbywal sie w trzech fazach: dwoch silnych rozdzielonych fazą slabą. Pierwsza faza silna trwala w dolnym kajprze i dolnej serii gipsowej. Ten okres rozwoju dobrze koreluje sie z ruchami tektonicznymi fazy labinskiej. Od przelomu piaskowca trzciniastego i gornej serii gipsowej do retyku, wzgledny wzrost subsydencji dna strefy rowowej malal az do (lokalnie) calkowitego zrownowazenia sie z poziomem na obszarach bezpośrednio do niej przyleglych. Maksimum rozwoju SDP–K przypadalo na dolną jure (lias), w ktorej to przyrost osado w w strefie rowowej byl okolo dwukrotnie wiekszy niz na jej flankach. Ten etap historii rozwoju SDP–K mozna powiązac z ruchami tektonicznymi fazy starokimeryjskiej. THE AGE OF TECTONIC MOVEMENTS IN THE POZNAŃ–KALISZ DISLOCATION ZONE, FORE–SUDETIC MONOCLINE Summary The Poznan–Kalisz Dislocation Zone (SDP–K) is one of the main Mesozoic tectonic structures to be found within the Fore–Sudetic Monocline and it has been to various extent the subject of petroleum exploration since the mid 1970s. Nowadays theexploration is being conducted with the use of the latest technologies, including 3–D seismic. The 3–D seismic surveys in the sector between Solec–Jarocin proved that the zone in question is still prospective. The data brought by the research, together with results from additional wellbores from the year 1985–1998, make it possible to update some question concerning the origin and geological setting of the SDP–K. One of them is the age of tectonic movements that resulted in forming of the zone. In order to trace the SDP–K’s history of tectonic evolution the analysis of sediment deposition rate was used in reference to the areas where boreholes were most numerous and where it was possible to join them in lines transverse to graben zone axis. Because of significant dips of bedding and wellbore deviations, thickness values measured in wellholes were calculated into true lithostratigraphy of Mesozoic rocks, mainly of middle and upper Triassic, had been verified and standarized. It has been established that the initiation of SDP–K is likely to have taken place in Lower Keuper already, undoubtedly in Lower Gypsumkeuper. Its development continued until the end of Lower Jurassic and it consisted of three phases: two intense ones divided by a weak one. The first intense phase took place in Lower Keuper and in Lower Gypsumkeuper. That time interval is related to the movements of Labinian stage. Since the break of Reed Sandstone and Upper Gypsum keuper up to Rhaetian, the relative growth of the graben zone subsidence diminished gradually until it, localy, became even with the level of subsidence of the area adjacent to the SDP–K. Maximum development of SDP–K took place in Lias when the relative growth of sediment in graben zone was about twice as big as in its flanks. This period in the history of tectonic development of the SDP–K may be connected with Early Cimmerian movements.